[liθári]
το λιθάρι (ουσιαστικό, ουδέτερο)
1. το λιθάρι είναι η πέτρα (ύφος : ανεπίσημο)
2. ο λίθος που χρησιμοποιούνταν στο αγώνισμα της λιθοβολίας και το αντίστοιχο αγώνισμα.
ΠΟΛΥΜΕΣΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
| παροξύτονο | ||
| Ενικός αριθμός | ||
| ονομ. γεν. αιτ. κλητ. | το του το – | λιθάρι λιθαριού λιθάρι λιθάρι |
| Πληθυντικός αριθμός | ||
| ονομ. γεν. αιτ. κλητ. | τα των τα – | λιθάρια λιθαριών λιθάρια λιθάρια |
Ουσιαστικά σε -ι (ισοσύλλαβα)
Τα ουσιαστικά αυτής της κατηγορίας είναι οξύτονα (νησί Ο43) και παροξύτονα (σπίτι Ο45). Το μόνο προπαροξύτονο είναι το φίλντισι. Στα παροξύτονα μετακινείται ο τόνος στη γενική ενικού και πληθυντικού στη λήγουσα.
Σύμφωνα με το λιθάρι (Ο44) κλίνονται τα: αγόρι, κορίτσι, λουλούδι, παπούτσι, χέρι κ.ά. Δείτε περισσότερα εδώ.
Υποκοριστικό :
το λιθαράκι
ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ
Η λέξη «λιθάρι» προέρχεται από το μεσαιωνικό ελληνικό «λιθάρι(ν)» < το οποίο είναι υποκοριστικό του ελληνιστικής κοινής «λιθάριον» < το «λιθάριον» είναι υποκοριστικό της αρχαίας ελληνικής λέξης «ὁ λίθος», που σημαίνει «πέτρα».
πηγή : Λεξικό Κοινής Νεοελληνικής
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΛΕΞΕΩΝ
αερόλιθος, ακρόλιθος -η -ο, απολίθωμα, απολιθώνω -ομαι, απολίθωση, αργολιθοδομή, ασβεστολιθικός -ή -ό, ασβεστόλιθος, δακτυλιόλιθος, εντερολιθίαση, κυβόλιθος, λιθάνθρακας, λιθανθρακόπισσα, λιθανθρακοφόρος -ος / -α -ο, λιθάρι, λιθίαση, λίθινος -η -ο, λιθοβόλημα, λιθοβολία, λιθοβολισμός, λιθοβολώ -ούμαι, λιθογραφείο, λιθογραφία, λιθογραφικός -ή -ό, λιθογράφος, λιθοδομή, λιθοδομία, λιθόκτιστος -η -ο, λιθοξόος, λίθος, λιθοστρώνω, λιθόστρωση, λιθόστρωτος -η -ο, λιθόσφαιρα, λιθοτριψία, λιθώδης -ης -ες, μεγαλιθικός -ή -ό, μεσολιθικός -ή -ό, μετεωρόλιθος, μονολιθικός -ή -ό, μονολιθικότητα, νεολιθικός -ή -ό, ξερολιθιά, ογκόλιθος, οξύλιθος, ουρόλιθος, πυριτόλιθος, πυρόλιθος, πωρόλιθος, σφηνόλιθος, σφραγιδόλιθος, σχιστολιθικός -ή -ό, σχιστόλιθος, τσιμεντόλιθος, ψαμμόλιθος
ΦΡΑΣΕΟΛΟΓΙΑ
| • βάζω / προσθέτω ένα λιθαράκι | = συμβάλλω ενεργά σε κάτι |
ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ
| • πέτρα που (θέλει να) κυλά, (ποτέ) δεν χορταριάζει • λιθάρι που κυλάει, χόρτο δεν κρατάει. | = ζωή, αλλαγή, δύναμη, διαρκής κίνηση. |
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
(πάτησε ⤵️ για εμφάνιση)
- Μιλούν και τα λιθάρια σε αυτόν τον τόπο ωρέ! (Πηγή: https://www.zougla.gr)
- Πριν έναν αιώνα, ένας νεαρός που έφερνε νερό στους εργάτες, σκόνταψε σ΄ένα πέτρινο σκαλί κάτω από τα λιθάρια. (Πηγή: https://www.lifo.gr)
- «Λιθάρια και ανθρώπους»… Τούτη δω ήταν η απάντηση στα μέσα του 20ου αιώνα, στην ερώτηση “τι παράγει η Ήπειρος;” Λιθάρια, για να δείξει το άγριο του τόπου, το δύσκολο της καλλιέργειας, ώστε η σμιλεμένη σε πέτρες Ηπειρωτική γη να αποδώσει καρπούς.(Πηγή: https://www.ertnews.gr)
- Στη ρίψη Λιθαριού ενηλίκων βάρους 6,2 κιλών πήραν μέρος 51 άτομα (Πηγή: https://www.tharrosnews.gr)
- Από τα δύο λιθάρια που βρίσκονται στον εξωτερικό χώρο του ελαιοτριβείου, το πρώτο είναι κυλινδρικό και το δεύτερο Κολουροκωνικό (Πηγή: https://www.gargalianoionline.gr)
- Στο δρόμο και στο πάλεμα και στο λιθάρι, στων ευγενών Αγώνων λάμψε την ορμή, (απο τον Ολυμπιακό ύμνο) (Πηγή: https://www.alfavita.gr)
- Στρώμα ΄χουν τη μαύρη γης προσκέφαλο λιθάρια, και για πανωσκέπασμα του φεγγαριού τη λάμψη (Δημοτικό τραγούδι) (Πηγή: https://argolika.gr)
- “Μ’ ένα σκληρό λιθάρι χαράζω τ’ όνομά σου πάνω στην πέτρα, νάρχουνται αργότερα οι ανθρώποι να προσκυνούν…Μπολιβάρ, είσαι ωραίος σαν Έλληνας…” (ποίημα: «Μπολιβάρ» του Νίκου Εγγονόπουλου) (Πηγή: https://www.katiousa.gr)
- Εκεί πίστευαν ότι μια γριά μαζί με τα ζώα της, τη στρούγκα, την καρδάρα και την γκλίτσα της έγιναν λιθάρια, τα οποία φαίνονταν μέχρι που κατασκευάστηκε η γραμμή του τρένου. (Πηγή: https://argolika.gr)
- Και το ποτάμι ήταν θολό θολό θολό κατεβασμένο, σέρνει λιθά… άιντε ρούσα παπαδιά σέρνει λιθάρια ριζιμιά. (Δημοτικό τραγούδι) (Πηγή: https://iaitoloakarnania.gr)
- Οι Κεφαλονίτες μετά απο τον μεγάλο σείσμο που ισοπέδωσε το νησί κατεδάφισαν όλα σχεδόν τα κτήρια, εκτός απο τις εκκλησίες που παρόλο τις μεγάλες ζημιές που είχαν υποστεί πολλές απ’ αυτές τις εχτίσαν ξάνα με ευλάβια και με την παλιά αρχιτεκτονική λιθάρι – λιθάρι. (Πηγή: https://www.inkefalonia.gr)
- Γι’ αυτό ασχολήθηκα με την αυτοδιοίκηση, θέλοντας να είμαι και εγώ αποτελεσματικός και να βάλω κι εγώ ένα λιθαράκι στην ανάπτυξη του τόπου. (Πηγή: https://www.emprosnet.gr)
Αφήστε μια απάντηση